Η νύχτα της Σβάστικας

Όταν η Burdekin το 1936 γράφει τη Νύχτα της Σβάστικας, το γυναικείο κίνημα έχει ήδη διανύσει μισόν αιώνα και έχει πετύχει μια -μερική έστω- έξοδο -μερικών έστω- γυναικών στον δημόσιο χώρο. Δεν μιλούν ακόμη για πατριαρχία, ανδροκρατία, φαλλοκρατία, όμως όλο και περισσότερες διαπιστώνουν πόσο και, ιδίως, πώς ετούτος ο κόσμος είναι αντρικός, όπως θα πει αργότερα κι ένα τραγούδι. Διεκδικούν πλήρη πολιτικά δικαιώματα, νομική εξίσωση και προστασία των ιδιαίτερων αναγκών τους, προσβλέποντας στη χειραφέτηση.

Απέναντι σε αυτό το ιστορικά καινοφανές κύμα γυναικείας συλλογικής αμφισβήτησης και δράσης, τα αναδυόμενα στην Ευρώπη κατά το α’ μισό του 20ού αιώνα φασιστικά μορφώματα αναλαμβάνουν να οικοδομήσουν κυματοθραύστη. Οι γυναίκες, κατεξοχήν φορείς των παραδόσεων, καλούνται να υπερασπιστούν το πλαίσιο που από αιώνες έχει καθοριστεί γι’ αυτές και έχει περιγραφεί, εν είδει παιγνίου, με λέξεις της Γερμανικής που ξεκινούν από κάπα (Kinder/ παιδιά, Kuche/κουζίνα, Kirche/εκκλησία κ.ο.κ.), σηματοδοτώντας τον εγκιβωτισμό τους στον ιδιωτικό/οικογενειακό χώρο, για την αναπαραγωγή της πατριάς, της ράτσας, εν είδει θρησκευτικής επιταγής. Η τοποθέτηση των γυναικών μέσα στο φασιστικό κοσμοείδωλο, θέμα δευτερεύον φαινομενικά, αποτελεί βασικό πυλώνα για τη συγκρότηση ενός συστήματος διακρίσεων στηριγμένου στον μιλιταρισμό και τις αλληλένδετες με αυτόν θεωρούμενες ανδρικές αρετές.
Για γυναίκες πολιτικά οξυδερκείς, όπως η Burdekin, ο φασισμός προωθεί ένα κατ’ εξοχήν και εξόφθαλμα ανδροκρατικό σύστημα – και ενός τέτοιου συστήματος, εφόσον επικρατήσει, καταγίνεται να περιγράψει τη μετεξέλιξη. Ως προειδοποίηση. [. . .]

Γυναικείες κινήσεις απαντούν στις πιο εξόφθαλμες σεξιστικές πρακτικές, όμως η πατριαρχία συνεχίζει να αντεπιτίθεται με σφοδρότητα – ετούτος ο κόσμος είναι αντρικός, το ‘πε και το τραγούδι. Σε αυτή τη, νέα όσο και παλιά, συγκυρία, Η Νύχτα της Σβάστικας εκδίδεται και στα Ελληνικά. Ως προειδοποίηση;
Ένα ανθρώπινο σύμπαν σκοτεινό, στηριγμένο στη βία, το φετίχ του ανδρισμού, είναι αναπόφευκτο να καταρρεύσει, φαίνεται να πιστεύει η Burdekin. Ωστόσο, για την οικοδόμηση ενός κόσμου στον αντίποδα, έτοιμες λύσεις δεν έχει να προτείνει. Τα δημοκρατικά εγχειρήματα της εποχής της εμφανίζονται να συντρίβονται από τα ανθρώπινα πάθη και τις αδυναμίες. Οι γυναίκες παραμένουν στο περιθώριο, δέσμιες μιας βαθιά ριζωμένης αυτο-υποτίμησης. Στη δυστοπία της θέτει ως κεντρικό πρωταγωνιστή ένα βιβλίο που μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης, αφού διασώζει σελίδες της ανθρώπινης ιστορικής εμπειρίας. Την αξία του αναγνωρίζουν οι ήρωες, άντρες -αναγκαστικά- που οδηγούνται στην υπέρβαση, έως και την αυτοθυσία, οδηγημένοι από την αγάπη, σε κάποια της μορφή. (Άννα Μιχοπούλου, από την εισαγωγή)